Jak napisać testament?
Jak napisać testament? To pytanie dręczy wielu z nas. Jak zrobić to poprawnie? Choć zwykle wolimy nie myśleć o takich kwestiach, w życiu większości z nas nadchodzi moment, w którym zaczynamy zastanawiać się, co stanie się z naszym dobytkiem po naszej śmierci. Pytanie to przybiera na sile zwłaszcza w przypadku osób, które dorobiły się choćby niewielkiego majątku lub są w konflikcie z kimś należącym do ich najbliższej rodziny. W takiej sytuacji pojawia się potrzeba napisania testamentu? Jak zrobić to prawidłowo? O czym należy pamiętać, by dokument był ważny?
Gdy jesteśmy młodzi i zdrowi, spisywanie testamentu zwykle wydaje nam się bardzo odległą perspektywą, zarezerwowaną dla osób w podeszłym wieku. Sytuacja zmienia się, gdy narodzą się nasze dzieci, w naszym życiu pojawi się choroba, dorobimy się jakiegoś majątku lub ktoś z naszych bliskich bardzo nas zawiedzie, prowadząc do zajadłego konfliktu lub zupełnego zerwania kontaktu. W takich momentach do głowy przychodzą nam pytania: co stanie się z moim dobytkiem, kiedy mnie zabraknie? Czy będę zadowolony/zadowolona, jeśli otrzyma go moja najbliższa rodzina? Jak napisać testament, by moi najbliżsi nie utracili tego, co pragnę im po sobie zostawić?
Większość oficjalnych pism sporządza się za pomocą komputera – wiele osób żartuje nawet, że z powodu wszechobecnej, nowoczesnej technologii straciliśmy umiejętność odręcznego pisania. Jednak w przypadku testamentu należy „odkurzyć” tę czynność. Dokument ten musi zostać spisany odręcznie przez samego spadkodawcę – reguła ta ma na celu zminimalizowanie ryzyka fałszerstwa. Testament napisany przez inną osobę, sporządzony przy użyciu komputera lub maszyny do pisania jest nieważny, nawet jeśli został opatrzony odręcznym podpisem spadkodawcy. Tego rodzaju dokument nazywamy testamentem holograficznym. Zasada ta nie musi być przestrzegana jedynie w dwóch przypadkach: gdy mamy do czynienia z testamentem ustnym lub allograficznym. Ten pierwszy możemy sporządzić tylko w sytuacji, gdy występuje uzasadniona obawa rychłej śmierci spadkodawcy, a spisanie testamentu w zwykłej formie nie jest możliwe. Może to mieć miejsce m.in. w czasie wojny, na polskim statku morskim lub powietrznym. Przesłankami o groźbie rychłej śmierci mogą być nagła choroba, podeszły wiek lub nieszczęśliwy wypadek, nie może to być zaś chęć popełnienia samobójstwa. Aby testament był ważny, wymagana jest jednoczesna obecność trojga świadków. Testament allograficzny jest zaś jedną z form testamentu zwykłego. Sporządzany jest ustnie przed określonym urzędem – z tego powodu nie dotyczy osób głuchych lub niemych. Treść woli spadkodawcy spisywana jest w protokole, który następnie musi zostać podpisany przez samego spadkodawcę, osobę reprezentującą urząd (wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starostę, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego) oraz świadków. To zdecydowanie rozjaśnia nam kwestię dotyczącą tego, jak napisać testament.
Natomiast zwykła forma testamentu nie tylko musi zostać spisana ręcznie, ale również musi być czytelna – w przeciwnym wypadku pozbawiona jest skutków prawnych. Niezbędnym elementem jest rzeczywista data sporządzenia dokumentu oraz podpis. Data jest o tyle ważna, że w przypadku spisania więcej niż jednego testamentu, pozwoli wyodrębnić ten najbardziej aktualny. Testament nieopatrzony datą co prawda z zasady nie jest nieważny, jednak zdecydowanie łatwiej go podważyć. Warto pamiętać, że testament musi zostać spisany przez jedną osobę – małżeństwo nie może zrobić tego wspólnie, ponieważ taki dokument również nie będzie ważny (nawet jeśli między małżonkami istnieje wspólność majątkowa). Każde z małżonków ma prawo do zarządzania połową wspólnego majątku oraz majątku odrębnego, o ile taki istnieje. Testament może spisać tylko osoba niepozbawiona czynności prawnych (co oznacza, że nie jest to możliwe w przypadku osoby ubezwłasnowolnionej). Kiedy, więc zadajemy sobie pytanie – jak napisać testament, warto wziąć to pod uwagę.
Jeśli chcemy wydziedziczyć kogoś z najbliższej rodziny, możemy to zrobić, jednak musimy podać przyczyny takiego wyboru. Jako że to do nas należy decyzja, kto otrzyma należący do nas majątek po naszej śmierci, możemy wskazać nawet osoby, które nie są naszymi krewnymi. W każdym przypadku (zarówno w przypadku rodziny, jak i pozostałych osób) musimy podać dane spadkobierców oraz uściślić, jaką część naszego mienia mają otrzymać. Mamy możliwość wskazania wykonawcy testamentowego, czyli kogoś, kto będzie miał za zadanie zarządzać majątkiem spadkowym oraz pilnować spłaty naszych długów, wykonywał zapisy i polecenia. Przysługuje nam również prawo do zobowiązania spadkobiercy do wykonania jakiejś czynności na rzecz innej osoby, np. przekazania jej określonej części składowej naszego majątku.
Wzór przykładowego testamentu wygląda tak:
Testament
Ja niżej podpisana, Anna Kowalska z domu Nowak, córka Jana i Katarzyny, urodzona dnia 11.06.1948 w Warszawie, sporządzając tę ostatnią wolę, oświadczam, że powołuję do spadku po mnie:
W części równej 1/2 spadku moją córkę Alicję Kowalską, urodzoną 20.06.1973,
W części równej 1/2 spadku mojego syna MarkaKowalskiego, urodzonego 17.03. 1976.
Jednocześnie zobowiązuję moich spadkobierców do wydania:
Mojemu bratu Andrzejowi Kowalskiemu, urodzonemu 19.04.1945 – złotych obrączek ślubnych naszych Rodziców.
Podpis (odręczny)
