Postępowanie karne należy traktować, jako wycinek całego prawa karnego procesowego. Jego formy zależne są od etapu postępowania, zatem mamy do czynienia z postępowaniem karnym przygotowawczym (śledztwo, dochodzenie), postępowaniem głównym (np. rozprawa sądowa), postępowaniem karnym odwoławczym (np. wniesienie apelacji) czy wreszcie postępowaniem przyspieszonym (np. bez przeprowadzania rozprawy). Mimo podobnego brzmienia podstawowe pojęcia związane z prawem karnym mają odmienne znaczenia, co powoduje konieczność skorzystania z pomocy prawnej oferowanej przez doświadczonych prawników.
Z artykułu dowiesz się między innymi:
- Co to jest osoba poszkodowana?
- Na czym polega prawo oskarżonego do obrony?
- Czy adwokat pomoże w sprawie karnej?
Reprezentacja pokrzywdzonych
W opinii społecznej pokutuje przekonanie, że w procesie karnym najistotniejsze są prawa osoby oskarżonej o popełnienie przestępstwa, w tym prawo do obrony. Jest to mniemanie jak najbardziej słuszne, jednak nie wolno przy tym zapominać o szeroko rozumianych krzywdach i szkodach, jakie były udziałem pokrzywdzonych. Z tego powodu niniejszą publikację pragniemy rozpocząć od niezwykle ważnej społecznie oraz prawnie instytucji, jaką jest reprezentacja pokrzywdzonych.
Pokrzywdzonymi w postępowaniu karnym są osoby fizyczne bądź osoby prawne, w których przypadku doszło do bezpośredniego naruszenia lub zagrożenia dóbr na skutek działań przestępczych. W poprzedzającym wniesienie sprawy do sądu postępowaniu przygotowawczym pokrzywdzony jest stroną procesową. W postępowaniu sądowym pokrzywdzony może być stroną (oskarżycielem posiłkowym), jeżeli do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego wyrazi takie żądanie.
Prawa pokrzywdzonego w postępowaniu karnym:
- Prawo do korzystania z pomocy pełnomocnika prawnego;
- Prawo do złożenia zażalenia na postanowienie o umorzeniu śledztwa lub dochodzenia bądź odmowie wszczęcia tych czynności;
- Prawo do składania wniosków dotyczących dokonania czynności śledztwa lub dochodzenia (np. o przesłuchanie świadka, dopuszczenie opinii biegłego, uzyskanie dokumentu).
- Prawo dostępu do akt sprawy, sporządzania kopii i odpisów;
- Prawo do złożenia wniosku o zadośćuczynienie wyrządzonej krzywdzie lub naprawę szkody;
- Prawo do uzyskania informacji o uchyleniu środka zapobiegawczego (tymczasowego aresztowania) lub ucieczce podejrzanego z aresztu śledczego;
- Prawo do uczestnictwa w postępowaniu sądowym w charakterze oskarżyciela posiłkowego;
- Prawo do składania zażalenia, apelacji, kasacji.
Aby w pełni wykorzystać pełną paletę możliwości, jaką daje prawo i sprawy karne, warto już na początku ustanowić adwokata jako pełnomocnika, który zadba o interesy osoby poszkodowanej, przeprowadzając ją przez zawiłości polskiego systemu prawnego.
Obrona podejrzanego/oskarżonego
Przepisy Kodeksu postępowania karnego stanowią, że podejrzanemu lub oskarżonemu przysługuje prawo do obrony. Co do zasady obrona podejrzanego/oskarżonego odbywa się na mocy stosownego upoważnienia samego zainteresowanego bądź osoby bliskiej (małżonka, matki, rodzeństwa, czy też przyjaciela). Rozwiązanie takie stosuje się wyłącznie w przypadku, gdy podejrzany/ oskarżony pozbawiony jest wolności, co w naturalny sposób utrudnia, a nawet uniemożliwia samodzielne działanie na rzecz własnej obrony.
Zgodnie z art. 83 § 2 Kodeks postępowania karnego, upoważnienie do obrony udzielone przez oskarżonego lub podejrzanego wymaga formy pisemnej. Istnieje też możliwość udzielenia upoważnienia w formie ustnej zaprotokołowanego w trakcie przewodu sądowego lub czynności wykonywanych w postępowaniu przygotowawczym przez Policję, czy też prokuraturę.
W przypadku obrony obligatoryjnej, kiedy podejrzany/oskarżony nie posiada obrońcy z wyboru, może on skorzystać z prawa do obrony, realizowanym przez obrońcę z urzędu. Jest to szczególnie istotne w sytuacji, w której postępowanie nie może toczyć się bez udziału obrońcy.
W myśl art. 79 Kodeksu postępowania karnego oskarżony musi mieć obrońcę w następujących przypadkach:
- Oskarżony jest osobą niepełnoletnią;
- Oskarżony jest niewidomy, głuchy lub niemy;
- Wątpliwości budzi zdolność oskarżonego do rozpoznania znaczenia popełnionego czynu, zdolność kierowania swoim postępowaniem, a także, czy owa zdolność nie była w czasie popełnienia tego czynu wyłączona lub ograniczona;
- Stan zdrowia psychicznego oskarżonego nie pozwala mu na udział w postępowaniu karnym lub prowadzeniu obrony w sposób samodzielny i rozsądny;
- Sąd uzna za niezbędny udział obrońcy ze względu na inne okoliczności utrudniające obronę;
- Rozprawa toczy się przed sądem okręgowym oraz w przypadku zarzucenia oskarżonemu popełnienie zbrodni.
Należy pamiętać, że brak profesjonalnej reprezentacji prawnej w procesie karny może mieć wpływ na dotkliwość orzeczonej kary.
Tymczasowe zatrzymanie
Regułą ustaloną w procesie karnym, jest zasada, że podejrzany może odpowiadać z wolnej stopy. Warunkiem zastosowania tymczasowego aresztowania powinno być zaistnienie wyjątkowych przesłanek, a samo zatrzymanie musi odbyć się wyłącznie na mocy postanowienia sądu. W sytuacji, w której tymczasowe zatrzymanie dotknie członka rodziny lub przyjaciela należy niezwłocznie skontaktować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie karnym.
Po zatrzymaniu zwykle dochodzi do czynności postawienia osobie podejrzanej zarzutów, a także jej przesłuchania. Są to działania mające w wielu przypadkach kluczowe znaczenie dla dalszego postępowania karnego, dlatego obecność prawnika wydaje się niezbędna już na samym początku.
Adwokat w trakcie posiedzenia aresztowego jest w stanie wskazać sądowi wszystkie argumenty przemawiające przeciw aresztowaniu. Dodajmy, że każda decyzja podejrzanego (np. w kwestii odmowy złożenia zeznań) powinna być podjęta dopiero po konsultacji z obrońcą. W żadnym wypadku nie należy się kierować się spontanicznością, czy zrozumiałymi w tej sytuacji emocjami, okazywanymi na sali sądowej.
Wykonanie kary
Opieka prawna nie kończy się w momencie uprawomocnienia wyroku. Należy uwzględnić fakt, że w postępowaniu wykonawczym znaleźć można wiele rozwiązań, minimalizujących i tak już bolesne skutki orzeczonej kary. Wykonanie kary w niektórych przypadkach nie musi wiązać się z osadzeniem w zakładzie karnym. Istnieje wiele innych instytucji, z których można skorzystać dzięki doświadczeniu prawników:
- dozór elektroniczny;
- wstrzymanie wykonania kary
- odroczenie wykonania kary;
- przerwa w odbywaniu kary;
- przedterminowe zwolnienie warunkowe;
- wstrzymanie wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności.
W przypadku licznej grupy skazanych brak skorzystania z dobrodziejstwa tych instytucji wynika z nieświadomości ich funkcjonowania, czemu zapobiec ma pomoc prawna udzielana w trakcie wykonywania kary.
Zapoznaj się z naszymi prawnikami
Obecnie, kiedy system prawny staje się coraz bardziej skomplikowany, choćby z powodu licznych nowelizacji, konieczność korzystania z pomocy prawnej w procesie karnym wydaje się jedynym słusznym rozwiązaniem.
Wsparcie adwokata ma kluczowe znaczenie na każdym etapie postępowania, począwszy od momentu zatrzymania, aż po sprawę sądową. Mimo że wiele osób usiłuje poradzić sobie samodzielnie w procesie karnym, praktyka jest w tej materii bezlitosna.
Tylko zaangażowanie prawników, z których składa się nasz zespół, jest w stanie przynieść wymierne efekty w postaci złagodzenia skutków działania wymiaru sprawiedliwości, czy to w kontekście osób pokrzywdzonych, czy też tych, którym zdarzyło się popełnić niezamierzony błąd.
Szukasz wsparcia na gruncie prawnym? Służymy pomocą przez całą dobę. Nie wahaj się, razem przejdziemy przez ten trudny okres.
Artykuł świetnie podkreśla znaczenie wsparcia prawnego w procesie karnym na każdym etapie postępowania. Wskazuje na istotne prawa zarówno oskarżonych, jak i pokrzywdzonych, oraz korzyści wynikające z profesjonalnej pomocy adwokata. Bez względu na sytuację, zrozumienie zawiłości prawnych i dostępnych instytucji jest kluczowe. Skorzystanie z pomocy doświadczonego prawnika może znacząco wpłynąć na wynik sprawy i złagodzić jej skutki.