Polskie prawo pozwala małżonkom dostosować zasady podziału dóbr do ich potrzeb i aktualnej sytuacji życiowej. Jednym z tego typu rozwiązań jest rozdzielność majątkowa. Ten rodzaj ustroju majątkowego może zostać ustanowiony po spełnieniu odpowiednich warunków, a jego wprowadzenie może przebiegać na różne sposoby. Wprowadzenie rozdzielności majątkowej wiąże się zarówno z pewnymi korzyściami, jak i z pewnymi wyzwaniami, które należy uwzględnić przed podjęciem decyzji.
Na czym polega wspólność majątkowa?
Ustawowa wspólność majątkowa małżeńska, to ustrój majątkowy, który co do zasady powstaje z mocy prawa z chwilą zawarcia związku małżeńskiego. W wyniku jego ustanowienia dochodzi do powstania majątku wspólnego małżonków oraz odrębnych majątków osobistych każdego z nich.
Do majątku wspólnego małżonków zalicza się przede wszystkim dochody z pracy, zysk z prowadzonej działalności gospodarczej, środki zgromadzone na rachunku pracowniczego funduszu emerytalnego, każdego z małżonków, a także dochody z majątku wspólnego i osobistego.
Z kolei majątek osobisty każdego z małżonków składa się ze składników majątkowych, które nie zaliczają się do majątku wspólnego. Do majątku osobistego wchodzą m.in. przedmioty majątkowe nabyte przed zawarciem małżeństwa (na przykład nieruchomość, której jeden z małżonków był właścicielem przed powstaniem wspólności ustawowej).
Ustrój wspólności majątkowej umożliwia małżonkom wspólne zarządzanie majątkiem. Małżonek, który chce rozporządzić przedmiotem należącym do majątku wspólnego, musi najpierw uzyskać zgodę współmałżonka. W sytuacji gdy małżonkowie rozwodzą się konieczny, jest podział majątku wspólnego.
Czym jest ustrój rozdzielności majątkowej?
Rozdzielność majątkowa to jeden z ustrojów majątkowych. W przeciwieństwie do wspólności majątkowej rozdzielność majątkowa wyklucza istnienie majątku wspólnego. W tym modelu każdy z małżonków zachowuje pełną niezależność w zarządzaniu swoim majątkiem osobistym.
Rozdzielność majątkowa może być ustanowiona za pomocą umowy majątkowej małżeńskiej, znanej również jako intercyza. Tego rodzaju umowa musi być obligatoryjnie sporządzona w formie aktu notarialnego. Nieodzownym wymogiem jest osiągnięcie przez strony konsensusu w sprawie ustanowienia rozdzielności majątkowej.
Możliwe jest także sądowe wprowadzenie rozdzielności majątkowej. Sąd może zdecydować się na takie rozwiązanie jedynie gdy pojawią się ważne powody na przykład w sytuacji separacji faktycznej lub gdy jeden z małżonków zaciąga długi na potrzeby wyłącznie osobiste, nie uwzględniając interesów rodziny.
Zawarcie rozdzielności majątkowej oznacza, że każdy z małżonków ponosi odpowiedzialność wyłącznie za swoje zobowiązania finansowe i ma prawo swobodnie dysponować swoim majątkiem. Ustanowienie rozdzielności majątkowej pozwala również na dokonanie podziału majątku zgromadzonego w trakcie trwania wspólności majątkowej.
Jakie są zalety rozdzielności majątkowej?
Jedną z największych zalet rozdzielności majątkowej jest brak wspólnej odpowiedzialności za zobowiązania finansowe. W przypadku, gdy jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą lub podejmuje ryzykowne inwestycje, drugi małżonek nie ponosi odpowiedzialności za jego długi. Dzięki temu majątek osobisty każdego z małżonków jest chroniony przed ewentualnymi wierzytelnościami.
Kolejną korzyścią jest możliwość samodzielnego zarządzania swoim majątkiem osobistym. Rozdzielność majątkowa pozwala każdemu z małżonków swobodnie dysponować posiadanymi dobrami, co ułatwia podejmowanie decyzji dotyczących inwestycji, sprzedaży nieruchomości czy prowadzenia rachunków bankowych. Taka niezależność finansowa małżonków sprzyja również większej przejrzystości w relacjach majątkowych.
Rozdzielność majątkowa jest także korzystnym rozwiązaniem dla osób, które chcą zabezpieczyć swój majątek na wypadek rozwodu. Umożliwia ona uniknięcie długotrwałego i często skomplikowanego procesu o podział majątku wspólnego. W takim przypadku każdy z małżonków zachowuje swoje przedmioty majątkowe nabyte zarówno przed ślubem, jak i w trakcie trwania małżeństwa.
Jakie są wady rozdzielności majątkowej?
Rozdzielność majątkowa, choć oferuje liczne korzyści, wiąże się także z pewnymi niedogodnościami, które mogą wpływać na relacje małżeńskie oraz codzienne funkcjonowanie pary. Jedną z głównych wad rozdzielności majątkowej jest brak możliwości wspólnego zarządzania majątkiem, co może prowadzić do poczucia izolacji finansowej u jednego z małżonków. Wspólność majątkowa w naturalny sposób wzmacnia poczucie wspólnoty, a jej brak może być odbierany jako wyraz braku zaufania. W przypadku poważnej choroby jednego z małżonków rozdzielność majątkowa może stanowić przeszkodę w podejmowaniu działań mających na celu rozwiązanie problemu.
W przypadku rozdzielności majątkowej ustanowionej po ślubie również problematyczne bywają kwestie prawa własności wspólnych nieruchomości i ruchomości, co może prowadzić do sporów w razie ich sprzedaży lub podziału. Wprowadzenie rozdzielności majątkowej wiąże się z koniecznością sporządzenia aktu notarialnego, co generuje dodatkowe koszty. W przypadku sądowej rozdzielności majątkowej proces ten może być długotrwały i wymagać przedstawienia dowodów na istnienie kluczowych przesłanek.
Czy intercyzę można sporządzić przed zawarciem małżeństwa?
Intercyzę można sporządzić jednakowo w trakcie trwania małżeństwa jak i przed wstąpieniem w związek małżeński. Aby ustanowić pełną rozdzielność majątkową, przyszli małżonkowie muszą udać się do notariusza i sporządzić odpowiednią umowę w formie aktu notarialnego. Podczas wizyty w kancelarii konieczne jest posiadanie wymaganych dokumentów, które umożliwią sporządzenie intercyzy. Decyzja o podpisaniu intercyzy przed ślubem pozwala na uniknięcie wspólności majątkowej, która automatycznie powstaje w momencie zawarcia związku małżeńskiego.
Sprawami z zakresu prawa rodzinnego i procedury cywilnej zajmuje się adwokat Łódź. Klienci korzystający z usług kancelarii adwokackiej mogą liczyć na wsparcie w sporządzaniu różnego rodzaju pism procesowych, przygotowywaniu umów oraz opracowywaniu opinii prawnych. Adwokat świadczy również porady prawne i reprezentuje swoich klientów na każdym etapie postępowania sądowego, zapewniając kompleksową i profesjonalną obsługę prawną.
Ile kosztuje rozdzielność majątkowa?
Koszty ustanowienia rozdzielności majątkowej zależą m.in. od tego czy stronami intercyzy są małżonkowie, czy osoby, które dopiero zamierzają wstąpić w związek małżeński. Jeżeli rozdzielność majątkowa ma nastąpić w czasie trwania małżeństwa koszty rozdzielności majątkowej, będą zależeć również od sposobu jej ustanowienia. Zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej u notariusza wiąże się z opłatą, której wysokość zależy od wartości majątku podlegającego podziałowi.
W tego typu sprawach taksa notarialna jest ustalana indywidualnie. W przypadku, gdy małżonkowie nie mogą dojść do porozumienia co do ustanowienia rozdzielności majątkowej, możliwe jest złożenie pozwu do sądu. Opłata sądowa za wniesienie takiego pozwu wynosi 200 zł. Należy jednak uwzględnić dodatkowe koszty, takie jak honorarium pełnomocnika, które zależą od stopnia skomplikowania sprawy.
Czy możliwe jest zniesienie rozdzielności majątkowej zawartej u notariusza?
Jeżeli małżonkowie postanowią znieść wcześniej ustanowioną rozdzielność majątkową i powrócić do wspólności majątkowej, konieczne jest sporządzenie odpowiedniej umowy w formie aktu notarialnego. Taka decyzja może być motywowana różnorodnymi przesłankami, takimi jak poprawa relacji między małżonkami, zmiana sytuacji finansowej lub potrzeba ułatwienia zarządzania wspólnymi zasobami. Warto jednak podkreślić, że zniesienie rozdzielności majątkowej wymaga zgody obu stron. Przywrócenie wspólności majątkowej oznacza powstanie majątku wspólnego.
Co jeszcze należy do majątku osobistego?
Kodeks rodzinny i opiekuńczy szczegółowo określa składniki wchodzące w skład majątku osobistego małżonków. Należą do nich m.in.:
- Przedmioty majątkowe nabyte w drodze dziedziczenia, zapisu lub darowizny, chyba że spadkodawca lub darczyńca postanowił inaczej, na przykład dom odziedziczony po rodzicach.
- Przedmioty służące wyłącznie zaspokajaniu osobistych potrzeb jednego z małżonków, takie jak odzież, kosmetyki czy sprzęt osobistego użytku.
- Przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia, na przykład nagrody za osiągnięcia naukowe czy artystyczne.
- Prawa autorskie, pokrewne oraz prawa własności przemysłowej, które są związane z twórczością jednego z małżonków.
- Prawa majątkowe niezbywalne, które przysługują wyłącznie jednej osobie, np. prawo do alimentów,
Podsumowanie
Rozdzielność majątkowa, umożliwia małżonkom niezależne zarządzanie posiadanym majątkiem. Ten ustrój majątkowy może być ustanowiony jednakowo przed zawarciem małżeństwa, jak i w jego trakcie. W przypadku zgodności małżonków co do wprowadzenia rozdzielności, procedura może odbyć się u notariusza. W pewnych sytuacjach już po zawarciu małżeństwa możliwe jest również sądowe ustanowienie rozdzielności majątkowej. Rozwiązanie to zapewnia małżonkom swobodę w zarządzaniu majątkiem osobistym oraz chroni ich dobra przed ewentualnymi długami współmałżonka. Jednak wprowadzenie rozdzielności wiąże się także z pewnymi ograniczeniami, takimi jak brak wspólnej odpowiedzialności finansowej, co może utrudniać zarządzanie wspólnymi wydatkami.
