Pracownicze plany kapitałowe – co to jest i czy coś nam to daje
Kiedy Prezydent podpisał ustawę o Pracowniczych Planach Kapitałowych, wszyscy zaczęli się zastanawiać, czym one właściwie są. Jakie zmiany w naszym życiu przyniesie ten nowy projekt? Czy będziemy zmuszeni do stosowania takiej formy odkładania pieniędzy na emeryturę? Jakie będą zasady programu PPK i kiedy będziemy mogli wypłacić zgromadzone fundusze?
Prawdopodobnie większość z nas zdaje sobie sprawę z tego, że warto odkładać pieniądze na przyszłość. Emerytury w Polsce są przecież bardzo niskie i często nie wystarczają na normalne funkcjonowanie, nie mówiąc o różnego rodzaju wygodach czy przyjemnościach. Niestety, ta wiedza to tylko teoria, zaś z praktyką jest już znacznie gorzej. Według szacunków Zielonej Księgi Przeglądu Emerytalnego 2016 aż 75% naszych rodaków nie odkłada funduszy na starość. Dominującym argumentem jest brak pieniędzy – skoro niewiele zarabiamy, to jak mielibyśmy oszczędzać część comiesięcznych dochodów? Rozwiązaniem tego problemu ma być nowy projekt PiS, czyli Pracownicze Plany Kapitałowe. Zgodnie z informacjami podawanymi przez Ministerstwo Finansów, PPK dadzą nam możliwość gromadzenia oszczędności, które zostaną nam wypłacone po przejściu na emeryturę. System ten jest dostępny dla wszystkich osób aktywnych zawodowo, które opłacają składki ZUS. Forma zatrudnienia nie ma tu żadnego znaczenia. Warto wspomnieć, że partia rządząca oparła nowe przepisy o rozwiązania, które sprawdziły się już w innych krajach, m.in. w Wielkiej Brytanii. Aktywna postawa instytucji nadzorujących system emerytalny na wyspach oraz nowoczesna kampania informacyjna sprawiły, że program spotkał się z nawet cieplejszym przyjęciem, niż początkowo zakładano. W ciągu trzech lat z udziału w nim zrezygnowało zaledwie 8-17% osób.
Pierwsze grupy pracowników rozpoczną oszczędzanie już od połowy roku 2019. PPK będą obowiązkowe dla każdego pracodawcy zatrudniającego co najmniej jednego pracownika, za którego opłaca składki emerytalne i rentowe ZUS. Z obowiązku tego zwolnieni są wszyscy ci, którzy prowadzą Pracowniczy Program Emerytalny i uiszczają za pracowników składki nie mniejsze niż 3,5% wynagrodzenia, o ile do PPE należy przynajmniej 25% zatrudnionych. Firma, która zdecyduje się na PPE zamiast PPK, musi uiścić pierwszą składkę PPE na miesiąc przed wdrożeniem PPK wynikającym z przepisów. Należy mieć na uwadze, że wpisanie PPE do rejestru KNF może zająć 3 miesiące, w związku z czym należy zainteresować się tym tematem wcześniej.
Wprowadzenie PPK nakłada na pracodawców dodatkowe obowiązki. Po pierwsze, musza dokonać wyboru instytucji finansowej, za pośrednictwem której zostaną utworzone rachunki PPK dla pracowników. Następnie muszą podpisać z tą instytucją umowę o zarządzaniu PPK oraz umowę o prowadzeniu PPK na rzecz pracowników. Po drugie, będą mieli za zadanie terminowo i poprawnie obliczyć oraz uiścić wpłaty do wybranej przez siebie instytucji finansowej, archiwizować dokumentację dotyczącą PPK, a także przekazywać zarówno osobom zatrudnionym, jak i wybranej instytucji informacji dotyczących utworzonego PPK.
Na szczęście pracodawcy mają trochę czasu na przygotowanie się do wszystkich tych zadań, ponieważ terminy przystąpienia do programu zostały rozłożone na 2 lata. Zależą one od wielkości przedsiębiorstwa mierzonej liczbą pracowników. Jeśli firma zatrudnia 250 lub więcej osób, termin wdrożenia PPK przypada na 1 lipca 2019 r. Przy liczbie pracowników mieszczącej się w przedziale 50-249 jest to 1 stycznia 2020 r., w przypadku 20-49 zatrudnionych osób data przypada na 1 lipca 2020 r., zaś pozostałe firmy oraz sektor budżetowy muszą wdrożyć PPK 1 stycznia 2021 r.
W systemie będą uczestniczyły wszystkie zatrudnione osoby w wieku 18-55 lat – w ich przypadku zapisanie do PPK odbędzie się automatycznie. Pracownicy mieszczący się w przedziale 55-70 lat mogą zaś złożyć dobrowolny wniosek o zawarcie umowy o prowadzenie PPK. Warto podkreślić, że choć zapisy odbywają się automatycznie, program nie jest obowiązkowy – możemy z niego zrezygnować w dowolnym momencie poprzez złożenie pisemnej deklaracji. Jeśli zaś po pewnym czasie pożałujemy tej decyzji, będziemy mogli ponownie do niego przystąpić. Niestety, na programie nie skorzysta ponad milion osób samozatrudnionych, czyli posiadających własną działalność gospodarczą, w której nie ma żadnych innych pracowników.
Pracodawca wraz z wybraną przez siebie instytucją finansową otworzą indywidualny rachunek PPK dla każdego uczestnika. Obowiązek zasilania tego konta leży zarówno po stronie zatrudniającego, jak i pracownika. Minimalna wysokość składek wynosi 2% wynagrodzenia po stronie pracownika oraz 1,5% po stronie pracodawcy. Istnieje również możliwość zwiększenia ich o maksymalnie 2% dodatkowej wpłaty od pracownika i 2,5% od pracodawcy. Jeżeli zaś twoje wynagrodzenie z różnych źródeł nie przekracza w konkretnym miesiącu sumy równej 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia, możesz opłacać składkę podstawową niższą niż 2%, jednak nie mniejszą niż 0,5%.