Przedawnienie – przerwanie biegu przedawnienia
Wydawałoby się, że prawo chroni nas i nasze interesy, w związku z czym zawsze możemy mieć pewność co do tego, że nasze roszczenia zostaną zaspokojone. Na drodze realizacji tego założenia może jednak stanąć przedawnienie, czyli czas, po upłynięciu którego nasze możliwości dochodzenia wyżej wspomnianych roszczeń na drodze sądowej będą mocno ograniczone. Aby do tego nie doszło, musi nastąpić przerwanie biegu przedawnienia. W jaki sposób możemy do niego doprowadzić?
Dochodzenie roszczenia nie może trwać w nieskończoność. Wiele osób nie zdaje sobie z tego sprawy, myśląc, że mogą domagać się jego zaspokojenia aż do skutku. Niewiedzę tę niejednokrotnie wykorzystują komornicy, którzy starają się doprowadzić do spłaty przedawnionego długu. Przedawnienie stanowi instytucję prawa cywilnego, która ma na celu służenie stabilizacji obrotu prawnego poprzez ograniczenie lub wyłączenie możliwości dochodzenia roszczeń na drodze sądowej po upływie określonego czasu. W założeniu przedawnienie ma służyć zarówno interesom wierzyciela oraz dłużnika, jak i obrotu gospodarczego. Zasada ta jest zgodna z podstawowymi założeniami prawa cywilnego, wskazującymi, że ochrony sądowej należy udzielać tylko tym uprawnieniom majątkowym, które są lub mogą być efektywnie wykonywane. Po upływie terminu przedawnienia nie ma możliwości domagania się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, a ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, ma prawo do uchylenia się od jego zaspokojenia.
Jeszcze do niedawna termin przedawnienia długów wynosił 10 lat. Niektórzy byli jednak zdania, iż tak długi okres utrudnia przeprowadzenie rzetelnego postępowania dowodowego. Z tego powodu od 9 lipca 2018 roku obowiązują nas nowe zapisy w Kodeksie Cywilnym, zgodnie z którymi podstawowy termin przedawnienia został skrócony do 6 lat. Z kolei termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe (np. czynsz najmu) lub wynikających z prowadzenia działalności gospodarczej czy świadczeń okresowych jest taki sam jak do tej pory i wynosi 3 lata. Termin rozpoczyna się od dnia, w którym świadczenie stało się wymagalne (czyli po upływie terminu świadczenia lub od momentu odebrania wezwania do zapłaty), zaś kończy się ostatniego dzień roku kalendarzowego, za wyjątkiem sytuacji, w których termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.
Jednym ze sposobów na rozstrzygnięcie sporu z dłużnikiem jest prowadzenie negocjacji. Rzeczywiście, takie działanie często pozwala na uniknięcie wchodzenia na drogę sądową. Mimo wszystko, ten polubowny sposób postępowania ma jedną, sporą wadę: najczęściej zajmuje dużo czasu, co może doprowadzić do przedawnienia. Zabezpieczeniem przed taką sytuacją może być przerwanie biegu przedawnienia, które zgodnie z zapisami Kodeksu Cywilnego może nastąpić w trzech różnych przypadkach:
– poprzez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia (w szczególności są to: wniesienie pozwu, złożenie wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz wniesienie wniosku o wszczęcie postępowania pojednawczego zwane inaczej “zawezwaniem do próby ugodowej”;
– przez wszczęcie mediacji (wówczas przerwanie biegu przedawnienia następuje z chwilą doręczenia mediatorowi wniosku o przeprowadzenie mediacji;
– poprzez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje (czyli potwierdzenie, że dłużnik rzeczywiście posiada taki dług względem konkretnego wierzyciela. Mogą być nim również takie działania jak prośba o rozłożenie długu na raty, negocjacje dotyczące długu, a także spłata zadłużenia, nawet w ratach – ważne, by został wskazany konkretny dług, np. poprzez stosowny tytuł wpłaty).
Warto podkreślić, że wysłanie dłużnikowi wezwania do zapłaty nie przerywa przedawnienia. Możemy natomiast wystosować pismo procesowe zwane zawezwaniem do próby ugodowej, w którym należy szczegółowo określić roszczenia, o jakie nam chodzi – dzięki temu uzyskamy przerwanie biegu przedawnienia względem wspomnianych roszczeń. Ułatwieniem jest fakt, iż nie musimy dołączać do tego pisma żadnych dowodów, którymi na dany moment możemy po prostu nie dysponować.
Przerwanie biegu przedawnienia powoduje, że termin przedawnienia roszczenia rozpoczyna się od nowa (a więc jeśli do przedawnienia zostały nam np. 2 miesiące, po przerwaniu tego biegu znowu mamy 6 lat na dochodzenia realizacji roszczenia.
„Samoistne” zakończenie biegu przedawnienia zmniejsza uprawnienia bezczynnego wierzyciela, który wciąż może dochodzić swego roszczenia przed sądem, jednak dłużnik do czasu prawomocnego wyroku może osłonić się zarzutem przedawnienia, co prowadzi do przegrania sprawy przez wierzyciela i oddalenia powództwa. Z tego powodu lepiej zawczasu podjąć właściwe kroki mające na celu przerwanie biegu przedawnienia – dzięki temu dochodzenie swoich praw będzie prostsze i skuteczniejsze.
