Upadłość konsumencka to instytucja prawna, która na przestrzeni ostatniego roku została znowelizowana. Nigdy wcześniej przepisy nie były aż tak przystępne dla zadłużonych konsumentów, także tych, którzy w jakiś sposób przyczynili się do powiększenia stanu niewypłacalności. W roku 2020 upadłość ogłosiło prawie 10tys osób. Sprawdź, jak zmieniło się prawo upadłościowe i jak skutecznie ogłosić upadłość konsumencką w 2021.
Upadłość konsumencka – co to jest?
Na naszym blogu znajduje się post z 2019 roku, w którym opisujemy czym jest upadłość konsumencka, choć bardziej pasuje stwierdzenie – czym była. 25 marca 2020 roku znowelizowano i wręcz zrewolucjonizowano przepisy prawa upadłościowego. Umożliwiły one znaczne przyspieszenie pierwszego etapu postępowania dzięki czemu dłużnicy w ciągu kilku miesięcy mogą uwolnić się od egzekucji komorniczych i uciążliwych działań windykatorów.
Upadłość konsumencka, w skrócie, to postępowanie prowadzone przed sądem gospodarczym, które ma na celu oddłużenie osoby fizycznej, która stała się niewypłacalna. Przepisy prawa upadłościowego skierowane do osób fizycznych są oparte w istocie o delikatnie inny cel, niż te skierowane do przedsiębiorców. Choć podstawowym celem postepowania upadłościowego jest umożliwienie zaspokojenia wierzycieli w jak największym stopniu, to w przypadku osób fizycznych dodatkowym celem jest umożliwienie umorzenia zobowiązań upadłego, których nie da się zaspokoić.
Kto może ogłosić upadłość konsumencką?
Przede wszystkim każda pełnoletnia osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej, a więc jest konsumentem. Ponadto z tej instytucji mogą skorzystać również byli przedsiębiorcy, nawet tacy, którzy na kilka dni przed złożeniem wniosku o upadłość zamknęli działalność gospodarczą. W katalogu uprawnionych podmiotów znajdują się też osoby prowadzące tak zwaną nierejestrowaną działalność gospodarczą jak również wspólnicy osobowych spółek handlowych, po wykreśleniu ich z rejestru.
Przesłanką ogłoszenia upadłości jest niewypłacalność. Istnieje domniemanie prawne, że dłużnik staje się niewypłacalny, gdy jest opóźniony w spłatach zobowiązań powyżej 3 miesięcy. Jednak nie grożą żadne sankcje za opóźnione złożenie wniosku w przypadku osób fizycznych. Mimo to, warto złożyć go jak najwcześniej aby uchronić się od nieprzyjemności związanymi z nakazami zapłaty, egzekucją komorniczą a także działaniem firm windykacyjnych.
Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej – jak go złożyć?
Istnieje oficjalnie przyjęty formularz, który należy wypełnić w celu otwarcia postępowania. W obecnym stanie prawnym sąd wymaga szczegółowych informacji na temat sytuacji majątkowej dłużnika. W stosunku do poprzednich przepisów zmieniło się to, że teraz trzeba opisać szczegółowo dochody z ostatnich 6 miesięcy, a także poczynione wydatki, również z okresu 6 miesięcy. Ponadto we wniosku wykazać należy czynności prawne dokonane w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Dotyczy to ewentualnego zbywania majątku. Oczywiście trzeba wykazać stan swojego majątku na dzień złożenia wniosku tj. posiadane nieruchomości, ruchomości o wartości powyżej 5 tysięcy złotych, a także udziały w spółkach, obligacje czy stan oszczędności na rachunkach bankowych.
Najistotniejszym elementem wniosku o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej jest lista wierzytelności. Do tego elementu trzeba przyłożyć się najbardziej. Konieczne jest wykazanie danych wierzyciela, a także wysokości zobowiązania pozostającego do spłaty oraz terminu wymagalności. W celu ustalenia listy wierzycieli warto skonsultować się z prawnikiem, który profesjonalnie stworzy wykaz wierzycieli, a dłużnik będzie mieć pewność, że nic nie zostało pominięte.
Ostatnim składnikiem wniosku jest przedstawienie uzasadnienia. Jest to opis procesu zadłużenia, szczegółowa historia dłużnika oparta na faktach, które doprowadziły do miejsca, w którym znalazł się w dniu złożenia wniosku. Warto wymienić tam wszystkie elementy, które miały wpływ na niewypłacalność. Mogą to być: stan zdrowia, sytuacja rodzinna, utrata pracy, sytuacja geopolityczna, zmiany w prawie lub problemy wynikające z prowadzonej w przeszłości działalności gospodarczej.
Jeśli sytuacja dłużnika jest nietypowa i skomplikowana Sąd może wezwać do uzupełnienia informacji, których potrzebuje aby orzec o upadłości. W praktyce jednak większość sądów rozpatruje sprawę na podstawie wniosku i dołączonych do niego dowodów.
Trzeba przyznać, że w obecnym stanie prawnym ten etap postepowania jest znacznie prostszy i praktycznie każdy wiosek zostaje rozpatrzony pozytywnie. Cały ciężar postępowania przeniesiony jest na drugi etap, czyli właściwe postępowanie upadłościowe, w którym niejednokrotnie warto mieć pełnomocnika.
Rażące niedbalstwo w nowym stanie prawnym
Jeszcze przed marcem 2020 roku rażące niedbalstwo, czyli sytuacja, w której dłużnik podejmował decyzje lekkomyślnie, ryzykownie i działał nierozsądnie podczas zawierania kolejnych umów kredytowych stanowiła przesłankę do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Na szczęście obecne przepisy nie stawiają już tak rygorystycznych warunków. Aktualnie rażące niedbalstwo nadal pozostaje bolączką konsumentów, lecz ma wpływ wyłącznie na okres planu spłaty w jakim dłużnik będzie musiał spłacać swoich wierzycieli. Okres ten może trwać od kilku miesięcy do 7 lat.
Zmiany 2021
Pomimo dużych zmian przeprowadzonych w 2020 roku, rok 2021 również przyniesie kilka innowacji. Już w lipcu tego roku powstanie Krajowy Rejestr Zadłużonych, który usprawni upadłość konsumencką. W związku z proponowanymi rozwiązaniami mają ulec zmianie zasady składania pism i dokumentów, oznacza to, że całe postępowanie będzie odbywało się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, a syndycy będą prowadzić akta spraw wyłącznie cyfrowo. Wierzyciele i upadli dostaną możliwość przeglądania akt sprawy za pośrednictwem Internetu. Jest to rewolucyjna zmiana zważywszy na ilość załączników jakie zwykle dołączane są do wniosku.