Wszystko co musisz wiedzieć o systemie patentowym.

Prawo własności przemysłowej, inaczej patent to najsilniejsze narzędzie wspierające działalność twórczą i innowacyjną przedsiębiorców i osób fizycznych. Nie tylko zapewnia ochronę ale także motywuje do korzystania z instrumentów udostępnionych przez prawo. Niestety za sprawą wielu nowelizacji stało się niezrozumiałe dla odbiorców i stwarza wiele wątpliwości interpretacyjnych. W dzisiejszym artykule przedstawimy najważniejsze informacje o systemie ochrony patentowej w Polsce.

Geneza prawa patentowego

Korzeni prawa patentowego można poszukiwać już w starożytności, wówczas kształtowały się pierwsze zasady lecz de facto wyklarowanie reguł nastąpiło dopiero w XIX wieku. Obecna wersja aktu ustawodawczego weszła w życie w 2001 roku jako ustawa o prawie własności przemysłowej. Dzięki niej zaznaczyły się istotne zmiany co do przedmiotu będącego wynalazkiem podlegającym opatentowaniu, a także najważniejszych i obowiązkowych przesłanek nadających zdolność patentową.

 

Czym jest patent?

Patentem jest prawo, które gwarantuje wyłączność korzystania z wynalazku przez określony czas. Dotyczy sposobu zarobkowego, a ochrona przyznana jest na terytorium konkretnego państwa lub większej ich ilości.

Patent na wynalazek

Wynalazek można opatentować za pośrednictwem urzędu patentowego, w drodze wydanej decyzji warunkowej. Warunkiem udzielenia patentu jest opłata za cały pierwszy okres ochrony. Po opłacie i zbadaniu w pełnej procedurze badania przez Urząd uprawnienia do przyznania patentu uzyskuje się go. Prawo to polega na posiadaniu monopolu na korzystanie z wynalazku na obszarze Polski. Obejmuje to w szczególności dysponowanie wynalazkiem i czerpanie z niego korzyści.

Wykorzystanie patentu przez inne osoby

Oczywiście, istnieje możliwość wykorzystania wynalazku przez inne osoby, lecz to zależne jest od wydanej zgody przez uprawnionego. Prawo patentowe jest zbywalne, toteż osoba, która posiada patent na wynalazek może w drodze umowy udzielić licencji innej osobie, a nawet zakazać innym osobom korzystanie z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy, który polega w szczególności na:

• Wytwarzaniu, używaniu, wprowadzaniu do obrotu produktów będących przedmiotem wynalazku;
• Eksportowania i importowania produktów w celu wytwarzania lub wprowadzania do obrotu;
• Stosowaniu sposobu będącego przedmiotem wynalazku lub używanie, oferowanie czy wprowadzanie do obrotu produktów otrzymanych bezpośrednio w wyniku tego sposobu.

Oprócz licencji można zbyć patent w całości a nawet go odziedziczyć. Jednak aby umowa zbycia prawa do wynalazku była skuteczna musi zostać zachowana forma pisemna, pod rygorem nieważności. Zbycie patentu stanie się skuteczne wobec osób trzecich z chwilą wpisu do rejestru.

Monopol można ograniczyć

Zakaz korzystania z wynalazku przez osoby trzecie może zostać ograniczony. Z upływem trzech lat od uzyskania prawa do patentu uprawniony nie może nadużywać swojego prawa. Oznacza to głównie brak możliwości uniemożliwienia korzystania z wynalazku przez osobę trzecią jeśli jest to konieczne do zaspokojenia potrzeb rynku krajowego.

Szczególnym zastrzeżeniem jest konieczności zaspokojenia interesu publicznego lub fakt, że wyrób wynikający z opatentowanego wynalazku jest niewystarczająco dostępny dla społeczności.

Co dokładnie jest przedmiotem patentu?

Opatentować można wszystko co jest zawarte w zastrzeżeniach patentowych zawartych w opisie patentowym. Patent na wynalazek w szczególności dotyczy sposobu wytwarzania, ale również użycia substancji stanowiącej część stanu techniki do uzyskania tegoż wytworu.

Ponadto patent może zostać udzielony na materiał biologiczny, który posiada określone w zastrzeżeniach patentowych cechy będące wynikiem wynalazku. Wówczas obejmuje on każdy materiał biologiczny otrzymany wskutek reprodukcji w identycznej lub odmiennej formie posiadającej takie same cechy charakterystyczne.

Potwierdzenie patentu

Patent potwierdza się za pośrednictwem dokumentów patentowych, którymi są:

• Opis patentowy obejmujący opis wynalazku;
• Zastrzeżenia patentowe;
• Rysunki, jeśli istnieją.

Ponadto patent potwierdzony jest za pomocą wpisu w rejestrze patentowym, a informacja o udzieleniu zostaje opublikowana w wiadomościach urzędu patentowego.

 

Czas trwania prawa patentowego

Najczęściej patent wydawany jest na 20 lat od momentu, w którym dokonano zgłoszenia w Urzędzie Patentowym.  Jednak w trakcie trwania patentu uprawniony może uzyskać patent na ulepszenie lub uzupełnienie wynalazku.  Jest to tak zwany patent dodatkowy, który traci moc wraz z patentem głównym.

Podsumowanie

Prawo patentowe daje możliwość zapewnienia istotnej przewagi na rynku zawodowym. Osoba, która zgłosiła patent może swobodnie nim rozporządzać, a tym samym zarabiać na stworzonym rozwiązaniu. Toteż warto i trzeba korzystać z dobrodziejstw prawa patentowego, gdyż jedynie to daje podstawy do ochrony związanej ze wzrostem rozwoju technologicznego. Na koniec warto wskazać, że w samym 2020 roku zgłoszono prawie 200 tysięcy nowych wniosków patentowych.