Konsumenci coraz chętniej kupują przedmioty użytkowe, kierując się nie tylko ich przydatnością ale również estetyką. Dlatego tak ważną rolę odgrywa design i kreowanie wizerunku produktu jako przedmiotu cieszącego oko klientów. Oznacza to również, że na rynku rośnie konkurencyjność a także zdarzają się sytuacje nieetyczne – plagiaty czy kopie wzorów przemysłowych. Dlatego przedsiębiorcy powinni zadbać o ochronę warstwy wizualnej swoich produktów poprzez rejestrację w Urzędzie Patentowym. Dzisiejszy artykuł przybliży, czym jest wzór przemysłowy i jak można go ochronić.
Czym jest wzór przemysłowy?
Wzorem przemysłowym przede wszystkim jest postać wytworu, a nie sam produkt. Ochroną na gruncie przepisów prawa własności przemysłowej będzie warstwa wizualna – na przykład forma, fason lub wygląd. Wytwór może być stworzony w sposób rzemieślniczy lub przemysłowy.
Definicja wzoru przemysłowego
Wzór przemysłowy posiada swoją legalną definicję, która została zawarta w ustawie o prawie własności przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000 roku. Dokładnie stanowi o niej artykuł 102 ustawy.
„Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, fakturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację”
Oznacza to, że aby wytwór mógł skorzystać z ochrony musi posiadać cechy indywidualnego charakteru, który odróżni go od innych, upublicznionych już wzorów.
Wzór przemysłowy – przykłady
Wzory przemysłowe występują praktycznie w każdej gałęzi przemysłu. Można znaleźć je zarówno na produktach żywnościowych, wytworach metalurgicznych, w branży modowej a także meblarskiej.
Przykładami wzorów przemysłowych są przede wszystkim różnego rodzaju opakowania, etykiety, symbole, logo, biżuteria czy design samochodu, mebli lub ogrodzenia. Wzorami przemysłowymi jest wiele bardzo różnorodnych wytworów, które można mnożyć. Ograniczone są wyłącznie kreatywnością ludzką. Wystarczy aby wzory były nowe, oryginalne i odróżniające od innych im podobnych. W zasadzie nie ma żadnych ograniczeń co do tego, co może podlegać ochronie jako wzór przemysłowy.
Jak chronić wzór przemysłowy w Polsce?
Wzór przemysłowy można ochronić poprzez zarejestrowanie go w urzędzie patentowym. Wniosek kosztuje 300 zł, a jeśli procedura zostanie pomyślnie zakończona certyfikat ochronny przysługuje przez 25 lat od daty dokonania zgłoszenia.
Procedura zgłoszenia wzoru przemysłowego do rejestru
Procedura obejmująca zgłoszenie wzoru przemysłowego jest podobna do tej, dotyczącej znaku towarowego. Jednak w tym przypadku sporą uwagę należy poświęcić przygotowaniu wzoru do rejestracji.
Toteż podczas rejestracji wzoru warto skorzystać z pomocy profesjonalnej kancelarii prawnej lub rzecznika patentowego. Wspomogą przedsiębiorcę w stworzeniu jak najlepszego opisu i grafiki zastrzeżonego wzoru.
Po zaprojektowaniu wzoru przemysłowego nie warto zwlekać ze zgłoszeniem. Jeśli przed zgłoszeniem wzoru wprowadzi się go na rynek istnieje ryzyko zgłoszenia ochrony wzoru przez osobę trzecią. Ponadto wzór przemysłowy uważa się za nowy gdy jego udostępnienie nastąpiło nie później niż na 12 miesięcy przed datą zgłoszenia.
Procedura uwzględnia jednak katalog przesłanek, które definitywnie uniemożliwiają rejestrację wzoru przemysłowego:
-
- Elementy o wartości symbolicznej/religijnej/patriotycznej/kulturowej;
- Symbole Rzeczypospolitej Polskiej i innych państw w szczególności godło, barwy lub hymn;
- Oznaczenia, które są już przyjęte do stosowania w obrocie;
- Wykorzystanie wzoru sprzeczne z porządkiem publicznym i dobrymi obyczajami.
Co zyskujesz po rejestracji?
Uzyskując certyfikat ochronny uprawniony nabywa wyłączne prawo do korzystania ze wzoru przemysłowego zarówno w sposób zarobkowy jak i zawodowy na obszarze całej Polski.
W szczególności, dzięki temu osoby trzecie, które będą korzystać z tego wzoru będą działać niezgodnie z prawem. W związku z tym zabronione jest bez zgody właściciela wzoru:
- Wytwarzanie produktu zawierającego wzór chroniony;
- Wprowadzanie na rynek produktów ze wzorem chronionym;
- Sprzedaż produktu ze wzorem chronionym;
- Reklamowanie produktu ze wzorem chronionym;
- Eksport i import takiego produktu.
Czy można otrzymać międzynarodową ochronę wzoru przemysłowego?
Oczywiście, podobnie jak w przypadku znaków towarowych, wzór przemysłowy również można zastrzec za granicą. Polska jest stroną szeregu umów międzynarodowych, które zapewniają polskim przedsiębiorcom prawo ochronne na terenie Unii Europejskiej i innych krajów.
W procedurze unijnej ochronie podlegają wyłącznie:
- Wygląd produktu;
- Architektura i aranżacja przestrzenna;
- Wzór służący zapewnieniu wielokrotnego składania lub łączenia wzajemnie produktów w systemie modułowym.
Różnica między procedurą unijną a państwową polega na tym, że automatycznie wzór przemysłowy podlega ochronie na okres 5 lat. Można przedłużyć go czterokrotnie o kolejne 5 letnie okresy, maksymalnie do 25 lat.
W przypadku procedury międzynarodowej zgłoszenia należy dokonać w Genewie, w biurze międzynarodowym. Jest również możliwość zgłoszenia za pośrednictwem polskiego urzędu patentowego. Okres ochronny wynosi 25 lat.
