Tematyka własności intelektualnej pojawia się w życiu nie tylko przedsiębiorców ale również osób fizycznych. Praktycznie każdy człowiek w swoim życiu wytworzył lub korzystał z cudzej własności intelektualnej. Jest to bardzo obszerna dziedzina, która wyklarowała się w polskim systemie prawnym stosunkowo późno. Sprawdź czym jest własność intelektualna i dlaczego warto ją chronić.
Własność intelektualna – czym jest?
Własność intelektualna uregulowana jest przepisami dotyczącymi praw autorskich i własności przemysłowej. Samo pojęcie odnosi się do wszelkich rezultatów działalności intelektualnej, umysłowej człowieka w dziedzinie nie tylko artystycznej ale również naukowej czy przemysłowej. Prawo pozwala twórcom lub właścicielom praw własności intelektualnej czerpać korzyści majątkowe i osobiste.
Do własności intelektualnej w szczególności zaliczamy:
Utwór
Jest to przedmiot ochrony na podstawie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, który został ustalony w jakiejkolwiek postaci niezależnie od wartości czy sposobu wyrażenia. W szczególności może to być utwór literacki, fotograficzny, muzyczny czy wzornictwo przemysłowe.
Patent
To wyłączne prawo udzielone na wynalazek, który może być produktem lub procesem stanowiącym nowe rozwiązanie określonego problemu technicznego. Patent zabezpiecza ochronę wynalazku na określony czas, który zwykle ustalony jest do 20 lat. Właściciel patentu może decydować o tym kto korzysta z rozwiązania lub produktu za pomocą umowy licencyjnej.
Znak towarowy
Znakiem towarowym jest oznaczenie, które umożliwia identyfikacje i odróżnienie towaru przez konsumenta. Ochronie własności intelektualnej podlegają nie tylko oznaczenia słowne ale także kombinacje słów liter z symbolami czy rysunkami. Znak towarowy może być również trójwymiarowy. Aby uzyskać ochronę znaku towarowego należy zgłosić go w urzędzie patentowym.
Wzór użytkowy
Wszelkie rozwiązania, które posiadają charakter techniczny, dotyczący kształtu lub budowy przedmiotu stanowią wzór użytkowy. Podlegają ochronie na podstawie ustawy o prawie własności przemysłowej. Jednak żeby można było uznać nowy wzór użytkowy musi nadawać się do przemysłowego zastosowania o charakterze technicznym i przede wszystkim być nowym wytworem działalności człowieka.
Wzór przemysłowy
Najprościej uznać, że wzór przemysłowy to element ozdobny, estetyczny towaru. Często ma postać trójwymiarową lub przybiera inne kształty, a nadto jest to mieszanka kolorów, grafik, liter czy słów. Wzorem przemysłowym jest opakowanie towaru lub jego etykieta. Wymogiem uzyskania ochrony wzoru przemysłowego jest jego innowacyjny, nowy i indywidualny charakter. Właściwości techniczne wzoru nie podlegają ochronie.
Po co chronić własność intelektualną?
W pierwszej kolejności trzeba wskazać, że dzięki ochronie własności intelektualnej zyskuje się wyłączność korzystania z konkretnego rozwiązania lub przedmiotu. Dzięki zarejestrowaniu przedmiotów ochrony właściciel praw zyska monopol na eksploatację własności intelektualnej i czerpanie z niego zysku.
Dodatkowo zarejestrowana własności intelektualna stanowi doskonałe narzędzie realizacji strategii biznesowych, budowania pozycji rynkowej czy poszerzanie działalności o franczyzę firmy przedsiębiorstwa.
Własność intelektualna ma wymierną wartość ekonomiczną. Oznacza to, że stanowi majątek przedsiębiorstwa, a także może zostać wykorzystany jako aport do spółki, toteż im lepiej ochroniony tym lepszym aktywem przedsiębiorstwa jest. Ponadto wyłączne prawo do własności intelektualnej jest zbywalne, można czerpać z niego korzyści za pomocą sprzedaży lub umów licencyjnych.
Naruszenie własności intelektualnej
Naruszeniem praw własności intelektualnej może być każde działanie, które kwalifikuje się jako bezprawne wkroczenie w zakres cudzego prawa wyłącznego. Najczęściej przybiera to postać naśladownictwa, plagiat, nieautoryzowane rozpowszechnianie utworu czy brak oznaczeń autorstwa.
Podstawą ochrony jest ochrona cywilnoprawna, ale w wielu przypadkach do dyspozycji pozostaje również ochrona na gruncie postępowania karnego lub nawet administracyjnego.
Postępowanie w przypadku naruszeń należy rozpocząć od próby polubownej reakcji ostrzegawczej na naruszenia. Można wystosować pismo z żądaniem zaprzestania naruszeń. W dalszej kolejności można podejmować kroki prawne, choć w przypadku spraw związanych z prawem własności intelektualnej doskonale spisuje się postępowanie mediacyjne lub arbitraż. Mimo wszystko już na pierwszym etapie warto skorzystać z pomocy kancelarii prawnej specjalizującej się w sprawach z pogranicza własności intelektualnej i zobowiązań. Dzięki pomocy doświadczonych prawników być może uda się rozwiązać konflikt i wyeliminować naruszenia znacznie sprawniej.
