Bez wyjątków każdy z nas może stać się ofiarą naruszenia nietykalności cielesnej. Nie ma wówczas znaczenia płeć czy wiek sprawcy. Żyjemy w świecie pełnym agresji i przemocy, co nie oznacza, że musi się na to godzić. Często doradzamy innym aby dbali o własne interesy niejednokrotnie zapominając o tym, że sami nie musimy akceptować kierowanych w stosunku do nas negatywnych zachowań. Jednym z powszechnych przejawów agresji, szczególnie w trakcie konfliktów, sporów, kłótni, jest naruszenie nietykalności cielesnej drugiej strony. Co możesz zrobić, jeśli spotka to Ciebie? Na to pytanie odpowie adw. Karolina Machnicka z Kancelarii Zemła Szymański Adwokaci sp. j.
Naruszenie nietykalności cielesnej – co możesz zrobić, gdy zostaniesz pokrzywdzony?
Naruszenie nietykalności cielesnej to przestępstwo, które zostało uregulowane w art. 217 § 1 Kodeksu Karnego. Zgodnie z treścią tego przepisu, Kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Przestępstwo naruszenia nietykalności cielesnej jest przestępstwem prywatnoskargowym, co determinuje sposób dochodzenia swoich praw przez pokrzywdzonego – oskarżyciela prywatnego.
Przedmiotem ochrony jest nietykalność cielesna każdego człowieka – Przedmiotem ochrony z art. 217 k.k. jest nietykalność cielesna człowieka, która jednocześnie mieści się w szerokim katalogu dóbr osobistych i jest rozumiana jako wolność od fizycznych oddziaływań na ciało ludzkie oraz wolność od niepożądanych doznań. – Wyrok SN z 23.05.2019 r., III KK 110/18, LEX nr 2683370.
W doktrynie prawa karnego wskazuje się cały szereg zróżnicowanych zachowań, które mogą stanowić realizację ustawowych znamion przestępstwa naruszenia nietykalności cielesnej. Warto podkreślić, że Naruszeniem nietykalności cielesnej są wszystkie czynności oddziałujące na ciało innej osoby, które nie są przez nią akceptowane. – Wyrok SA w Białymstoku z 9.08.2012 r., II AKa 137/12, LEX nr 1217652. Istotą w kontekście omawianego przestępstwa jest to, że Naruszenie nietykalności cielesnej nie musi łączyć się z powstaniem obrażeń, jednakże musi mieć ono wymiar fizyczny – M. Mozgawa [w:] M. Budyn-Kulik, P. Kozłowska-Kalisz, M. Kulik, M. Mozgawa, Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2024, art. 217.
Zazwyczaj zachowanie sprawcy polega na bezpośrednim działaniu na ciało innej osoby, niemniej jednak możliwe jest również działanie pośrednie.
Bezpośrednie działanie, to m.in.:
- uderzenie,
- uszczypnięcie,
- ukłucie,
- targanie za włosy,
- kopnięcie,
- polanie wodą lub inną substancją,
- uderzenie ręką w twarz,
- uderzenie pałką,
- oplucie,
- rzucenie kamieniem.
Pośrednie działanie – oddziaływanie środkami psychicznymi, o ile działa się przez to na ciało, to m. in:
- nastraszenie kogoś, kto cofa się i uderza o ścianę.
Warto podkreślić, że mimo, że naruszanie nietykalności cielesnej musi mieć wymiar fizyczny, to nie musi się ono łączyć z powstanie obrażeń na ciele pokrzywdzonego, jak i też nie musi się ono łączyć z wywołaniem u niego bólu. W literaturze przedmiotu wskazuje się, że Nie jest tu bowiem tyle istotne narażenie zdrowia pokrzywdzonego, ile naruszenie jego godności – I. Zgoliński [w:] Kodeks karny. Komentarz, wyd. IV, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2023, art. 217. W celu konsultacji prawnej skontaktuj się z nami: https://zemla-szymanski.pl/kancelaria-adwokacka-warszawa/.
Jakie kroki może podjąć osoba pokrzywdzona naruszeniem nietykalności cielesnej?
I. Zgromadź dowody naruszenia nietykalności cielesnej:
- udaj się do biegłego lekarza sądowego odpowiedniej specjalizacji, który dokona obdukcji śladów pozostałych – jeśli takie są – po naruszeniu nietykalności cielesnej, co stwierdzi stosownym zaświadczeniem;
- zabezpiecz dane świadków, jeśli ich nie ma, nic straconego, Twoje zeznania również będą dowodem;
- zabezpiecz korespondencję, jeśli w jej treści sprawca odnosi się do naruszenia nietykalności cielesnej, lub potwierdza Twoje zarzuty;
- zabezpiecz monitoring, jeśli do naruszenia nietykalności cielesnej doszło w miejscu objętym monitoringiem,
II. Przygotuj prywatny akt oskarżenia
Jak wskazuje art. 217 § 3 k.k. przestępstwo naruszenia nietykalności cielesnej jest przestępstwem ściganym z oskarżenia prywatnego. Oznacza to, że co do zasady sprawę o ten czyn inicjuje wniesienie prywatnego aktu oskarżenia do sądu właściwego do rozpoznania sprawy. Oskarżyciel prywatny może złożyć to pismo sam oraz ustanowić pełnomocnika, który w jego imieniu przygotuje prywatny akt oskarżenia, a następnie będzie obok oskarżyciela prywatnego popierał go przed sądem.
Profesjonalny pełnomocnik powinien przede wszystkim:
- Sporządzić prywatny akt oskarżenia – zrekonstruować opis czynu, zaproponować sądowi prawidłową kwalifikację, przedstawić dowody popierające tezy prywatnego aktu oskarżenia,
- Opracować strategię działania – przygotować plan działania, pytania do świadków i oskarżyciela prywatnego, a przy tym pomóc w gromadzeniu materiału dowodowego, stanowiącego podstawę prywatnego aktu oskarżenia,
- Przygotowanie oskarżyciela prywatnego – celem pełni realizacji jego praw
- i obowiązków, zgodnie z tezami prywatnego aktu oskarżenia.
Pamiętaj, że jeżeli sprawa jest już w toku nadal możesz skorzystać z pomocy profesjonalisty. Oskarżyciel prywatny może ustanowić pełnomocnika na każdym etapie postępowania, również po wniesieniu prywatnego aktu oskarżenia do sądu lub złożenia skargi na Policji w trybie art. 488 § 1 k.p.k.
Doświadczenie życiowe wskazuje, że sprawy naruszenia nietykalności cielesnej są obarczone ładunkiem emocjonalnym, który niejednokrotnie może wpłynąć negatywnie na tok postępowanie. W naszej Kancelarii osoby pokrzywdzone przestępstwem naruszenia nietykalności cielesnej znajdą nie tylko profesjonalną pomoc prawną, ale również wsparcie i zrozumienie, które są niezbędne do prawidłowego poprowadzenia ich sprawy – podkreśla adwokat Karolina Machnicka, z kancelarii Zemła Szymański Adwokaci Sp. j.
